Những con chuột khỏe mạnh có hai
mẹ lần đầu tiên chào đời trong một nghiên cứu gần đây.
Theo nhóm nghiên cứu người Trung
Quốc, những con chuột có hai bố cũng được sinh ra đời, nhưng chỉ sống được vài
ngày. Không có viễn cảnh sắp đến về những kỹ thuật này được sử dụng lâm sàng ở
người, nhưng các kết quả nghiên cứu này chứng minh rằng những rào cản sinh học
đối với sinh sản đồng tính về mặt kỹ thuật có thể khắc phục được.
Các khoa học gia trước đây đã
tìm cách tạo ra những con chuột con có bố mẹ đồng tính, nhưng chuột con sinh ra
bị khuyết tật nặng và các phương pháp sử dụng thường đòi hỏi những chuỗi xoắn về
các thao tác gene, đôi lúc dính líu đến một vài thế hệ chuột.
Công trình nghiên cứu này khám
phá một vấn đề lâu đời trong sinh học: đó là tại sao ở động vật có vú, cả bố và
mẹ cần có những đóng góp di truyền ngang nhau. Ở đâu đó trong thế giới động vật
- ở cá mập đầu búa và rồng komodo chẳng hạn – con bố không cần đóng góp di
truyền.
Một rào cản chính ở động vật có
vú là hiện tượng “in dấu”. Trong bộ gene, phần đóng góp di truyền từ bố và mẹ bị
lẫn lộn với nhau nhưng những gene này mang một thẻ hóa chất, dán nhãn gene có
nguồn gốc ban đầu từ bố hay mẹ.
Không có kiểu in dấu đúng từ bố
và mẹ thì không thể tạo ra phôi có thể sống được.
Nghiên cứu mới này chứng minh
cách vượt qua rào cản này. Đối với những con chuột có hai mẹ, các khoa học gia
bắt đầu bằng các tế bào phôi gốc từ một con chuột cái. Bằng cách sử dụng công cụ
chỉnh sửa gen Crispr-Cas9, họ có thể loại bỏ in dấu di truyền của mẹ từ
ba khu vực DNA chủ chốt bằng cách cắt một ký tự của mã di truyền gắn thẻ hóa
chất. Điều này làm cho vật liệu di truyền xuất hiện nhiều “đực” hơn một cách
hiệu quả.
Khi những tế bào gốc biến đổi
này được tiêm vào trứng chưa thụ tinh của một con chuột cái thứ hai, vật liệu di
truyền từ hai con chuột cái được kết hợp để tạo nên một phôi.
Chúng đã sinh ra 29 con chuột
còn sống từ 210 phôi. Những con chuột này bình thường, sống đến lớn và mỗi con
đều có con riêng.
Một thí nghiệm tương tự được
thực hiện bằng cách sử dụng tinh trùng và tế bào gốc biến đổi di truyền từ một
con chuột đực, tinh trùng này sau đó được tiêm vào trứng đã được cắt bỏ vật liệu
di truyền. Các phôi này được đưa vào những con chuột mẹ thay thế nhưng những con
chuột con sau khi sinh chỉ sống được 48 tiếng.
Có bằng chứng cho rằng sự in dấu
di truyền đóng vai trò tương tự trong quá trình sinh sản của con người mặc dù
liên quan đến một số gene khác nhau. Tuy nhiên, không có viễn cảnh nào về chiến
lược này được áp dụng trong lâm sàng bởi vì sẽ có nhiều quan ngại lớn về tác
dụng phụ của việc biến đổi những gene được cho là quan trọng đối với sự phát
triển cơ bản.
“Không thể nghĩ đến việc sinh ra
một đứa trẻ theo cách này”, nghiên cứu gia chính Christophe Galichet cho biết.
“Tuy nhiên, các tác giả cũng đã tiến một bước cực kỳ quan trọng trong việc hiểu
được lý do vì sao động vật có vú chỉ có thể sinh sản bằng đường tình dục”.
AT (The Guardian)