Tế bào tiểu thần kinh đệm được
cho là quan trọng đối với chức năng não bộ. Người ta nhận thấy rằng các tế bào
miễn dịch này bảo vệ bộ não khỏi chấn thương và nhiễm bệnh, và các tế bào này có
ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển bộ não, giúp các mạch não kết nối
hợp lý. Các tế bào này dường như còn đóng vai trò trong bệnh tật – chẳng hạn,
các tế bào này xuất hiện quanh các mảng tinh bột trong não của những người mắc
bệnh Alzheimer.
Không giống các tế bào thần kinh
của bộ não, tế bào tiểu thần kinh đệm luôn luôn thay đổi. Tiến sĩ Tim Hammond
đến từ Phòng thí nghiệm Stevens thuộc Bệnh viện Nhi đồng Boston đã chứng minh
điều này trong một cuộc nghiên cứu đầy tham vọng, có lẽ đây là cuộc nghiên cứu
toàn diện nhất xưa nay về tế bào tiểu thần kinh đệm. Các kết quả nghiên cứu này
mở ra một chương mới trong việc khám phá bộ não.
Hammond cho biết: “Cho đến nay
chúng tôi vẫn chưa có cách nào hay để phân loại tế bào tiểu thần kinh đệm. Chúng
tôi chỉ có thể cho biết những tế bào này phân nhánh như thế nào và trông dày đặc
ra sao dưới kính hiển vi. Chúng tôi cần biết tế bào tiểu thần kinh đệm đang làm
gì và ‘nghĩ’ gì.”
Bắt đầu bằng thí nghiệm ở chuột,
Hammond và các cộng sự đã sắp xếp chuỗi RNA từ hơn 76.000 tế bào tiểu thần kinh
đệm riêng biệt để xem gen nào được mở hoặc tắt bằng cách sử dụng một kỹ thuật do
phòng thí nghiệm của McCarroll xây dựng có tên là Dropseq. Các tế bào này được
lấy mẫu từ khắp não bộ và suốt quãng đời của những con vật này (bắt đầu trước
khi chào đời) cũng như sau khi bị chấn thương não cấp tính.
Các ‘tín hiệu’ di truyền cho
phép Hammond phân loại tế bào tiểu thần kinh đệm thành ít nhất 9 nhóm riêng biệt,
bao gồm một số loại chưa từng phát hiện trước đây. Một số loại hầu như độc nhất
ở giai đoạn phôi thai hoặc mới sinh, những loại khác chỉ sau khi bị chấn thương.
“Các tín hiệu này còn cho biết
những tế bào tiểu thần kinh đệm đang làm gì”, ông ghi chú. “Chẳng hạn, nếu chúng
tôi thấy tế bào tiểu thần kinh đệm ở bệnh tật, chúng tôi có thể bắt đầu phân
tích xem những tế bào này có đang góp phần gây bệnh không hay những tế bào này
có đang ra sức phục hồi bộ não không? Chúng tôi nghĩ điều này sẽ giúp khám phá
những vai trò mới và thú vị chưa biết trước đây đối với tế bào tiểu thần kinh
đệm”.
Tất cả những thông tin này sẽ
giúp các nhà khoa học phân loại những tế bào tiểu thần kinh đệm ‘tốt’ với những
tế bào tiểu thần kinh đệm ‘xấu’, đặc biệt ở cái gọi là tế bào tiểu thần kinh đệm
được kích hoạt xuất hiện sau khi bị chấn thương não và ở các bệnh như bệnh tự kỷ
và Alzheimer. Điều này có thể giúp hướng dẫn phát triển các loại thuốc thúc đẩy
các nhóm tế bào tiểu thần kinh đệm có lợi và ngăn chặn những nhóm có hại.
“Công trình nghiên cứu của Tim
có những ám chỉ rộng rãi cho việc phát triển các dấu ấn sinh học mới của tế bào
tiểu thần kinh đệm và các công cụ có thể được sử dụng để theo dõi, xác định và
xử lý các nhóm tế bào tiểu thần kinh đệm có hại”, đồng tác giả Beth Stevens cho
biết.
AT (Science Daily)