Ảnh: Yen
Strandqvist/Đại học công nghệ Chalmers
Số lượng cây trồng trên mỗi hecta
thấp hơn đáng kể trong canh tác hữu cơ mà theo nghiên cứu mới sẽ dẫn tới mức
phát thải carbon dioxide gián tiếp lớn hơn nhiều từ nạn phá rừng. Mặc dù phát
thải trực tiếp từ nông nghiệp hữu cơ thường thấp hơn do sử dụng ít năng lượng
hơn nhưng dấu tích khí hậu tổng thể chắc chắn lớn hơn thực phẩm canh tác thông
thường.
Các nhà nghiên cứu đã phát
triển một phương pháp mới để đánh giá tác động khí hậu của việc sử dụng đất và
sử dụng kết quả cùng với các phương pháp khác để so sánh việc sản xuất thực phẩm
hữu cơ và thực phẩm thông thường. Kết quả chỉ ra rằng thực phẩm hữu cơ có thể
dẫn tới phát thải lớn hơn rất nhiều.
“Nghiên cứu của chúng tôi cho
thấy đậu Hà Lan hữu cơ được canh tác ở Thụy Điển có tác động đối với khí hậu lớn
hơn 50% so với đậu Hà Lan canh tác thông thường. Đối với một số loại thực phẩm,
sự khác biệt thậm chí còn lớn hơn nữa, chẳng hạn với lúa mỳ hữu cơ mùa đông ở
Thụy Điển, khác biệt là gần 75%”, nhà nghiên cứu Stefan Wirsenius từ Đại học
Chalmers cho biết.
Nguyên nhân thực phẩm hữu cơ gây
hại quá nhiều đối với khí hậu như vậy là vì sản lượng trên mỗi hecta thấp hơn
nhiêu, chủ yếu do không sử dụng phân bón. Để sản xuất cùng sản lượng thực phẩm
hữu cơ, bạn cần một diện tích đất lớn hơn nhiều.
Khía cạnh đột phá từ nghiên cứu
mới là kết luận rằng sự khác biệt về sử dụng đất dẫn tới thực phẩm hữu cơ gây
tác động khí hậu lớn hơn rất nhiều.
Stefan Wirsenius lý giải: “Sử
dụng nhiều đất hơn trong canh tác hữu cơ gián tiếp dẫn tới phát thải carbon
dioxide cao hơn do nạn phá rừng. Sản sản xuất lương thực của thế giới được quy
định bởi mậu dịch quốc tế, do đó cách chúng ta canh tác ở Thụy Điển sẽ gây ảnh
hưởng đến nạn phá rừng ở vùng nhiệt đới. Nếu sử dụng diện đất lớn hơn để thu
được cùng một lượng lương thực, chúng ta đang gián tiếp góp phần cho nạn phá
rừng lớn hơn ở một nơi khác trên thế giới”.
Thậm chí thịt và các sản phẩm sữa
hữu cơ cũng tệ hơn sản phẩm được sản xuất theo cách thông thường xét từ quan
điểm khí hậu.
Các nhà nghiên cứu lần đầu tiên
sử dụng một phép đo mới gọi là “chi phí cơ hội carbon” để đánh giá ảnh hưởng của
việc sử dụng đất lớn hơn góp phần vào phát thải carbon dioxide cao hơn từ nạn
phá rừng.
“Thực tế rằng sử dụng nhiều đất
dẫn tới tác động khí hậu lớn hơn vẫn chưa được tính đến trong các lần so sánh
trước đó giữa thực phẩm hữu cơ và thực phẩm thông thường. Đây là sự bỏ sót rất
lớn vì như nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra ảnh hưởng này có thể lớn hơn nhiều
lần so với ảnh hưởng của khí nhà kính vốn thường được đưa vào”, Stefan Wirsenius
cho biết thêm.
Stefan Wirsenius lưu ý rằng phát
hiện không có ý khuyên người tiêu dùng quan tâm nên chuyển sang mua thực phẩm
phi hữu cơ.
Đối với người tiêu dùng muốn góp
phần cho khía cạnh tích cực của sản xuất thực phẩm hữu cơ mà không tăng tác động
môi trường thì một cách hiệu quả là tập trung vào các dạng tác động khác nhau
của những loại thịt và rau củ khác nhau trong chế độ ăn của mình. Thay thế thị
bò và thịt cừu cũng như pho mát cứng bằng protein thực vật nhự đậu sẽ có tách
động lớn nhất. Thịt heo, gà, cá và trứng cũng có ảnh hưởng khí hậu thấp hơn đáng
kể so với thị bò và thịt cừu.
Trong canh tác hữu cơ, phân bón
thường không được dùng. Mục tiêu là sử dụng các nguồn tài nguyên khác như năng
lượng, đất và nước theo một cách bền vững dài hạn. Cây trồng cơ bản được nuôi
dưỡng bằng các dưỡng chất có trong đất. Mục đích chính là sự đa dạng sinh học
lớn hơn và sự cân bằng về tính bền vững giữa thực và động vật. Chỉ các loại
thuốc trừ sâu có nguồn gốc thiên nhiên mới được sử dụng.
Tranh luận về thực phẩm hữu cơ
tập trung vào sức khỏe người tiêu dùng, phúc lợi động vật và các khía cạnh
khác nhau của chính sách môi trường. Chưa có bằng chứng khoa học chỉ ra rằng
thực phẩm hữu cơ nói chung lành mạnh hơn và thân thiện môi trường hơn thực phẩm
canh tác theo thông thường, theo Cơ quan thực phẩm quốc gia Thụy Điển và các tổ
chức khác. Khác biệt giữa các trang trại là rất lớn với cách hiểu khác nhau tùy
thuộc vào các mục tiêu môi trường nào mà người ta ưu tiên. Đồng thời, các phương
pháp phân tích hiện tại chưa thể đánh giá đầy đủ tất cả các khía cạnh.
Các khoản đầu tư lớn về nhiên
liệu sinh học cũng gây hại với khí hậu vì chúng đòi hỏi diện tích lớn phù hợp để
canh tác cây lương thực, do đó theo logic, cũng làm tăng nạn phá rừng trên quy
mô toàn cầu.
Nghiên cứu chỉ ra rằng, đối với
tất cả các loại nhiên liệu sinh học phổ biến (ethanol từ lúa mỳ, mía đường và
bắp cũng như diesel sinh học từ dầu cọ, hạt cải dầu và đậu tương), chi phí
carbon dioxide lớn hơn phát thải từ nhiên liệu hóa thạch và diesel. Nhiên liệu
sinh học từ rác thải và sản phẩm phụ không gây tác động này nhưng tiềm năng của
chúng còn nhỏ.
LH (Science Daily)