CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI

Các nhà nghiên cứu vừa phát hiện ra rằng một loài cỏ có tên Alloteropsis semialata có thể lấy trộm gen từ hàng xóm của chúng để giành lấy ưu thế tiến hóa (Ảnh: Marjorie Lundgren/CC BY-SA 3.0)

Thông thường, việc truyền gen diễn ra theo chiều dọc, được bố mẹ truyền xuống cho con cháu. Nhưng một số sinh vật có thể truyền gen theo chiều ngang hay xung quanh. Nổi tiếng nhất là vi khuẩn sử dụng kỹ thuật táo tợn này để nhanh chóng phát triển sức đề kháng với thuốc kháng sinh và chia sẻ nó trong quần thể.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Sheffield nay phát hiện ra rằng điều ngạc nhiên là một số loài cỏ cũng đang vận hành một đường dây “gen giả”. Phát hiện được thực hiện bằng các nghiên cứu bộ gen của cỏ Alloteropsis semialata và so sánh bộ gen đó với 150 loài cỏ khác. Sự tương tự của một số tuần tự DNA chỉ ra rằng chúng đã được thu nạp ngang từ những hàng xóm xung quanh.

Tác giả nghiên cứu Like Dunning cho biết: “Cỏ đơn giản là đang đánh cắp gen và đi theo một con đường tiến hóa tắt. Chúng đóng vai trò như một cục xốp, hấp thu các thông tin di truyền có ích từ hàng xóm để giành ưu thế cạnh tranh vợ các loài họ hàng và tồn tại trong những môi trường thù địch mà mất hàng trệu năm để tiến hóa khả năng thích nghi”.

Điều thú vụ là nghiên cứu cũng chỉ ra Alloteropsis semialata không phải là loài cỏ duy nhất sử dụng mẹo này. Bề ngoài, đều đó có vẻ như là một việc tốt: nó giúp cỏ sinh sôi và chúng ta cần cỏ, đặc biệt khi xem xét rằng cái tên chung đó bao gồm cây lương thực như lúa mỳ, bắp, lúa gạo và mía.

Nhưng cũng có mặt tối đối với việc ăn cắp gen lén lút này. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng cỏ tự nhiên có thể sao chép một số gen từ cây trồng biến đổi gen, cho phép các đặc tính bổ sung trong phòng thí nghiệm thoát vào tự nhiên. Tuy các nhà khoa học hiện đưa ra nhiều biện pháp phòng ngừa để ngăn ngừa việc mất kiểm soát các loài sinh vật biến đổi gen nhưng điều này có thể vô hiệu hóa nỗ lực vất vả đó và có tiềm năng gây nguy hại cho hệ sinh thái.

“Nghiên cứu này có thể khiến xã hội chúng ta xem xét lạ cách chúng ta nhìn nhận công nghệ biến đổi gen vì cỏ đã biết khai thác một cách tự nhiên một quy trình tương tự. Rối cuộc, nghiên cứu này cũng có thể giúp chúng ta hiểu về cách gen thoát khỏi cây trồng biến đổi gen vào các loài cây trồng tự nhiên hoặc không biến đổi gen và cung cấp giải pháp để giảm khả năng điều này diễn ra. Bước tiếp theo là hiểu về cơ chế sinh học đằng sau hiện tượng này và chúng ta sẽ thực hiện các nghiên cứu sâu hơn để tìm câu trả lời”, Dunning cho biết.

LH (New Atlas)