Các phương pháp phát hiện protein
cực nhạy bắt đầu có mặt trên thị trường, nhưng những phương pháp này đòi hỏi
phải có người điều khiển và các thiết bị đắt tiền.
Để giải quyết vấn đề này, các
nghiên cứu gia đến từ Trường Đại học Pennsylvania đã phát triển một thiết bị xét
nghiệm tại chỗ, sử dụng những thành phần sẵn có và có thể phát hiện từng protein
riêng lẻ, đem lại kết quả chỉ trong vài phút, trong khi các phương pháp truyền
thống phải mất vài ngày.
Bằng cách sử dụng một chiếc máy
quay điện thoại chuẩn và một bộ đèn LED nhấp nháy, kết hợp với các thiết bị tạo
ra những giọt chất lỏng cực nhỏ, nhóm nghiên cứu đã xây dựng một hệ thống có độ
nhạy gấp ngàn lần so với các xét nghiệm protein chuẩn, nhỏ gọn và rẻ hơn rất
nhiều so với các xét nghiệm protein hiện hành.
Xét nghiệm phát hiện protein
chuẩn (ELISA) đòi hỏi phải gắn các kháng thể vào những protein này, sau đó đo
lường xem màu sắc của mẫu xét nghiệm thay đổi nhiều hay ít. Quá trình này đủ
nhanh và đơn giản để tích hợp vào các thiết bị thử nghiệm tại chỗ, như xét
nghiệm HIV tại nhà chẳng hạn, nhưng chỉ hữu hiệu khi có nhiều protein này.
Hiện tại có rất ít dấu chỉ sinh
học cho chấn thương não bởi vì rất ít dấu chỉ protein của những chấn thương ấy
tìm đường vượt qua rào cản máu-não. Chỉ mới gần đây các nghiên cứu gia y khoa
khẳng định rằng bất kỳ dấu chỉ nào như thế đều có thể sử dụng được cho xét
nghiệm máu, và nếu hàm lượng tập trung cực thấp thì xét nghiệm đó cần phải nhạy
hơn nhiều so với xét nghiệm ELISA.
Giáo sư David Issadore dẫn đầu
nghiên cứu này cho biết: “Với độ nhạy gấp ngàn lần có nghĩa là chỉ một lọ máu
nhỏ với một vài protein liên quan, chúng tôi có thể đếm chính xác những protein
ấy, trong khi một xét nghiệm truyền thống không thể cho biết sự khác biệt giữa
lọ máu ấy với lọ máu không có protein trong đó. Khi tăng số lượng protein,
phương pháp xét nghiệm truyền thống sẽ có thể phát hiện ra các protein, nhưng
chúng tôi có thể đếm số lượng protein ở hàm lượng tập trung ít hơn hàng ngàn lần”.
Phương pháp của Issadore hoạt
động bằng cách đo mỗi lần một protein, bằng cách chia mẫu xét nghiệm thành các
giọt nhỏ, mỗi giọt chứa một protein hoặc không có protein nào.
“Thông thường bạn phải đo rất
chính xác sự thay đổi màu sắc nhiều ít ra sao của mẫu xét nghiệm, nhưng ở đây
chúng tôi biến mẫu xét nghiệm thành hàng chục triệu câu hỏi ‘Yes/No’. Việc biến
các câu hỏi ấy thành những con số sẽ làm giảm chi phí của máy quay và thiết bị
xử lý chất lỏng xung quanh”, Issadore cho biết.
AT (Eurekalert)