NASA đang lên
kế hoạch thử nghiệm một hệ thống liên lạc tia X trên trạm không gian
quốc tế (Ảnh: NASA)
Dự án có tên XCOM sẽ sử
dụng thiết bị đã có sẵn trên ISS cho các mục đích khác.
Thiết bị thăm dò cấu tạo bên trong của ngôi sao
neutron viết tắt là NICER hiện đang được gắn bên ngoài trạm không
gian nơi nó quét qua vũ trụ để dò tìm các tia X phát ra từ những ngôi
sao neutron.
Nhưng NICER
không phải là thiết bị hữu ích chỉ một lần. Năm 2017, các kỹ sư NASA
đã chứng minh cách thiết bị có thể sử dụng dữ liệu từ các ẩn tinh
mili giây như một dạng GPS không gian, tính toán chính xác vị trí của
trạm ISS trong phạm vi 4,8 km. Chính tiềm năng thu nhận tín hiệu tia X
khiến nó trở thành ứng viên tốt cho một đầu thu trong hệ thống liên
lạc tia X.
Để thử nghiệm ý tưởng, ở
đầu kia, NASA đang sử dụng một thiết bị được thiết kế riêng có tên MXS.
Thiết bị này tạo ra các tia X bằng cách đầu tiên chiếu ánh sáng UV
lên một thiết bị catot quang điện như magie. Việc này tạo ra electron sau
đó được tăng tốc sang một vật liệu khác mà nhờ đó sẽ sinh ra tia X.
Điều quan trọng là MXS có thể nhanh chóng bật và tắt, mã hóa các thông
điệp nhị phân thành tia X được truyền đến và giải mã bằng một đầu
thu.
Đối với thử nghiệm sắp tới,
NASA lắp đặt MXS bên ngoài ISS. Ở đây, nó sẽ
chiếu các thông điệp tia X trên một không gian 50 m tới NICER để thiết
bị cố gắng giải mã chúng. Nhóm cho hay bản thân thông điệp ban đầu sẽ
được duy trì đơn giản để đảm bảo thiết bị có thể thu nhận chính xác
những gì đã được gửi đi. Nếu thành công, một thông điệp phức tạp có
thể được truyền trong thử nghiệm sau đó.
Nếu mọi thứ diễn ra theo kế
hoạch, liên lạc bằng tia X rốt cuộc có thể được sử dụng truyền qua lại
một loạt các tàu không gian với nhau. Tia X có bước sóng ngắn hơn
nhiều so với sóng vô tuyến hay thậm chí so với các hệ thống thông tin
liên lạc bằng laser. Điều đó có nghĩa rằng chúng có thể đóng gói
nhiều dữ liệu hơn vào các chùm tia nhỏ hơn, cho phép tốc truyền dữ
liệu nhanh hơn. Và xét rằng độ trễ lớn từ việc liên lạc với các tàu
không gian xa xôi như New Horizons, bất kỳ thứ gì đẩy nhanh quá trình
đều rất đáng khích lệ.
Một ưu thế tiềm năng khác là
tia X có thể xuyên qua lá chắn plasma nóng thường làm ngắt quãng việc
liên lạc bằng sóng vô tuyến khi một con tàu đi qua bầu khí quyển trái
đất. Tia X có thể giúp phi hành đoàn giữ liên lạc với mặt đất trong
khoảng thời gian dữ dội và tối quan trọng này. Các thử nghiệm XCOM dự
kiến sẽ diễn ra tên ISS Strong ít tháng tới.
LH (New Atlas)