Chuột bị stress
tăng cân nhiều hơn do ăn thức ăn giàu calo so với chuột ăn cùng chế độ ăn trong
môi trường không có stress (Ảnh: lightsource/Depositphotos)
Nghiên cứu bắt đầu bằng cách điều
tra mối quan hệ giữa stress và hình mẫu ăn uống ở chuột. Các nghiên cứu trên
động vật trước đây hé lộ rằng trong khi các trường hợp stress nặng thường dẫn
tới giảm nạp thức ăn khi không có sẵn nguồn thức ăn giàu đường hoặc chất béo thì
stress thực sự có thể tăng nạp thức ăn ở động vật. Ở người, điều này gắn liền
với ý tưởng có tính giai thoại “ăn khi stress” mà ở đó người ta ăn quá nhiều đồ
ăn vặt giàu calo khi đang trong tình trạng đang bị stress. Phát hiện đầu tiên và
đáng chú ý nhất từ nghiên cứu mới này là stress dường như có sự tương quan mạnh
mẽ với việc tăng cân.
“Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra
rằng khi bị stress trong một thời gian dài và thực phẩm giàu calo có sẵn, chuột
trở nên béo phì nhanh hơn chuột tiêu thụ cùng loại thức ăn giàu chất béo đó
trong môi trường không có stress”, tác giả dẫn đầu nghiên cứu mới Kenny Chi Kin
Ip cho biết.
Tập trung vào thứ có thể là
nguyên nhân cụ thể gây nên phản ứng bất thường kỳ lạ này, các nhà nghiên cứu
được phát hiện ra rằng trong những tình huống stress nặng, một neuropeptide có
tên NPY sẽ bị kích hoạt quá mức trong hạch hạnh nhân. Họ phát hiện ra rằng khu
vực não cụ thể này có vẻ như đang điều chỉnh phản ứng của cơ thể với stress và
thức ăn.
Ip nói: “Chúng tôi phát hiện ra
rằng khi vô hiệu quá việc sản sinh NPY trong hạch hạnh nhân, tỷ lệ tăng cân giảm.
Khi không có NPY, tăng cân do chế độ ăn giàu chất béo cùng với stress giống với
tăng cân trong môi trường không có stress. Điều này chỉ ra một mối liên hệ rõ
ràng giữa stress, béo phì và NPY”.
Hơn thế nữa, nghiên cứu hé lộ
rằng stress dường như tăng cường đáng kể hàm lượng insulin và chính hàm lượng
insulin vượt mức này rốt cuộc sẽ răng cường hoạt động của NPY trong hạch hạnh
nhân. Hoạt động của NPY sau đó sẽ tăng cả sự thèm ăn của con vật và giảm khả
năng đốt năng lượng của cơ thể, do đó sẽ dự trữ lượng calo lớn hơn dưới dạng mỡ.
“Phát hiện của chúng tôi hé lộ
một chu kỳ luẩn quẩn mà ở đó hàm lượng insulin tăng theo chu kỳ được thúc đẩy
bởi stress và chế độ ăn giàu calo kích thích ăn ngày càng nhiều hơn. Điều này
thực sự cũng cố ý tưởng rằng tuy ăn đồ ăn vặt không tốt nhưng ăn đồ ăn giàu calo
dưới điều kiện stress là nguyên nhân kép thúc đẩy béo phì”, đồng tác giả Herbert
Herzog giải thích.
Nghiên cứu mới rất đáng chú ý xét
trên nhiều khía cạnh. Nó không chỉ nhất mạnh mức độ cấp tính mà stress có thể
cơ bản thay đổi cách một con vật xử lý trao đổi chất duy nhất một lượng đầu calo
mà còn hé lộ một hành động trước đây chưa được khám phá của insulin trong não.
“Chúng tôi lấy làm ngạc nhiên
rằng insulin lại có tác động đáng kể như thế trong hạch hạnh nhân. Ngày càng trở
nên rõ ràng rằng insulin không chỉ gây tách động đối với các vùng ngoại vi của
cơ thể mà còn điều tiết các chức năng trong não. Chúng tôi hy vọng sẽ được khám
phá các tác động này sâu hơn trong tương lai”, Herzog cho biết thêm.
LH (New Atlas)