Kính viễn vọng
vô tuyến CHIME vừa thu thập được 8 vụ nổ sóng vô tuyến nhanh lặp lại mới (Ảnh:
CHIME)
Kể từ vụ nổ sóng vô tuyến đầu
tiên được khám phá vào năm 2007 trong dữ liệu cũ, hàng chục tín hiệu đã được
phát hiện. Đa số là các sự kiện diễn ra một lần nhưng vào năm 2015, một vụ nổ
được phát hiện đến từ một địa điểm mà một vụ nổ khác được dò thấy năm 2012. Kể
từ đó, nguồn được gọi là FRB 121102 đã phát ra trên 100 tín hiệu, đôi khi ngủ
yên trong nhiều tháng, có lúc nhấp nháy hàng chục lần trong vòng vài giờ.
Trong nhiều năm, FRB 121102 là
nguồn lặp lại được biết đến duy nhất nhưng tháng Giêng năm nay, nguồn thứ 2 đã
được phát hiện và theo sau là nguồn thứ 3 hồi tháng 6. Và nay có vẻ nhưng cấp độ
đang được nâng lên với sự bội thu bất ngờ của 8 nguồn lặp lại mới.
Phát hiện khó tin này nhờ một
nhóm các nhà thiên văn học do Đại học McGill dẫn đầu sử dụng kính viễn vọng vô
tuyến CHIME của Canada. Các nhà thiên văn đã quan sát được 2 vụ nổ từ 6 nguồn
trong khi một nguồn khác tạo ra 3 vụ nổ. Nhưng một nguồn cụ thể thực sự đã nổi
bật hơn cả với 10 vụ nổ trong vòng 4 tháng quan sát.
Trong những bí ẩn chính của FRB
là mức độ liên hệ gần gũi giữa tín hiệu lặp lại và không lặp lại và liệu chúng
có đến từ cùng một dạng vật thể hay môi trường không. Khám phá ra 2 nguồn lặp
lại mới này cho các nhà thiên văn một bộ công cụ rộng hơn nhiều để làm việc nhằm
giúp giải mã vấn đề.
So sánh các tín hiệu mới với các
tín hiệu đã được biết đến trước đó, nhóm để ý thấy một vài sự giống và khác nhau.
Các số đo sự phân tán – mức độ “kéo giãn” của tín hiệu khi đi khắp vũ trụ - có
vẻ gần như nằm trong cùng phạm vi của cả hai nguồn FRB. Tuy vậy, các vụ nổ từ
các nguồn lặp lại có xu hướng kéo dài hơn vụ nổ từ nguồn không lặp lại. Và cuối
cùng là một số tín hiệu mới cũng được phát hiện tạo các vụ nổ phụ yếu hơn sau
màn trình diễn chính.
Tổng thể, nhóm kết luận rằng hiện
tượng này có thể đến từ các nguồn khác nhhau ở ít nhất từ các nguồn tương tự
dưới điều kiện khác nhau. Sau tất cả, các tín hiệu của FRB 121102 được phát hiện
cực kỳ bị xoắn, nghĩa là vật thể nguồn có lẽ rất gần với một hố đen, tinh vân
hoặc tàn tích của siêu lân tinh. Không phải tất cả các nguồn lặp lại này điều ở
trong điều kiện cực đoan đó vốn có thể thay đổi tín hiệu của chúng.
Với ngày càng nhiều kính viễn
vọng nhắm lên bầu trời, bí ẩn về những vụ nổ sóng vô tuyến nhanh có vẻ như là
một bí ẩn có thể được giải đáp trong tương lai tương đối gần.
LH (New Atlas)