Hình ảnh hiển
vi electron quét của SARS-CoV-2 (màu vàng) xuất hiện trên bề mặt của tế bào (màu
hồng) (Ảnh: NIAID-RML)
Hiểu về thời gian ủ bệnh là chìa
khóa để kiểm soát bệnh lây lan. Thời gian ủ bệnh là khoảng thời giữa tiếp xúc
đầu tiên với sinh vật gây bệnh và sự xuất hiện của các triệu chứng ở vật chủ.
Thời gian ủ bệnh có thể khác biệt đáng kể tùy thuộc vào dạng bệnh. Cúm chẳng
hạn có thời gian ủ bệnh từ 1 đến 3 ngày trong khi thời gian ủ của bệnh sởi là từ
9 đến 12 ngày trước khi triệu chứng đầu tiên xuất hiện.
Nghiên cứu mới nhất xem xét 181
trường hợp được xác bệnh mắc bệnh Covid-19 và kết luận thời gian ủ bệnh trung
bình của bệnh là 5,1 ngày. Nghiên cứu kết luận 97,5% số bệnh nhân nhiễm virus
phát triển triệu chứng trong vòng 11,5 ngày. Điều quan trọng cần nhớ là nghiên
cứu này không khẳng định rằng một người lập tức an toàn ngay sau 5 ngày mà thay
vào đó xác nhận khoảng thời gian cách ly 2 tuần hiện tại là thời gian tối ưu để
tự cách ly sau khi nghi ngờ tiếp xúc.
“Dựa trên phân tích của chúng tôi
về dữ liệu công khai hiện có, khuyến cáo 14 ngày hiện tại cho việc cách ly hay
giám sát chủ động là hợp lý mặc dù với khoảng thời gian đó, một số trường hợp
có thể bị bỏ sót về lâu về dài”, tác giả chính của nghiên cứu mới cho biết
Justin Lessler cho biết.
Như Lessler phát biểu, nghiên cứu
này thực sự xác nhận có một số rất ít trường hợp mà thời gian ủ bệnh có thể
dài hơn 14 ngày. Nghiên cứu ước tính cứ 10.000 ca nhiễm, có khoảng 101 ca phát
triển triệu chứng sau 14 ngày. Tuy nhiên, nghiên cứu nhấn mạnh chi phí kinh tế
và xã hội của việc cách ly cần được cân đo so với hậu quả của việc không xác
định được trường hợp có triệu chứng. Trong một số trường hợp nguy cơ cao, người
ta cho rằng giám sát chủ động nên phải kéo dài trên 14 ngày như cán bộ y tế trực
tiếp tiếp xúc với virus mà không đeo dụng cụ bảo vệ.
Jonathan Ball, Giáo sư virus học
phân tử từ Đại học Nottingham chỉ ra rằng các nghiên cứu về ủ bệnh về bản chất
là khó vì thách thức của việc xác định chính xác khi nào một người tiếp xúc lần
đầu với tác nhân truyền nhiễm. Do đó, các ước tính này thường đưa ra giả định
bảo thủ về thời điểm một người tiếp xúc lần đầu.
Virus corona chủng mới, gần đây
được đặt tên là SARS-CoV-2, có cùng thời gian ủ bệnh trung bình với SARS, chủng
virus corona gây ra đợt bùng phát lớn năm 2002-2004 ở Trung Quốc. Trái lại, cảm
thông thường cũng do các loại corona virus gây ra nhưng thời gian ủ bệnh chỉ 1
đến 3 ngày.
Điều quan trọng cần lưu ý là thời
gian ủ bệnh của một căn bệnh ở khác với thời gian một người có thể lây nhiễm.
Thời gian từ lần tiếp xúc đầu tiên cho đến khi có tính nhiễm thường được gọi là
thời gian ngầm của bệnh và thời gian này có thể ngắn hơn thời gian ủ bệnh.
Trong khi giai đoạn có triệu
chứng của một bệnh thường được xem là giai đoạn dễ lây truyền nhất như khi một
người ho chẳng hạn thì vẫn chưa rõ chính xác khi nào một người mắc Covid-19 có
khả năng truyền nhiễm. Có bằng chứng được nêu trong nghiên cứu mới cho rằng thời
gian ngầm bệnh ngắn hơn thời gian ủ bệnh nhưng vẫn chưa rõ chính xác một người
bị nhiễm có khả năng lây truyền đến mức nào trong giai đoạn ủ bệnh không triệu
chứng.
LH (New Atlas)