Đầu và thân của
một con sên biển sacoglossan, một ngày sau khi chúng tự nguyện chia tách (Ảnh:
Sayaka Mitoh)
Không khó để nhận thấy giá trị
của khả năng nhanh chóng rụng đuôi để trốn tránh kẻ săn mồi hoặc chỉ cần vứt bỏ
một chi bị thương và mọc ra một chi mới. Giun, sa giông, thằn lằn và kỳ nhông đã
được biết tới và ngay cả những động vật lớn như cá sấu gần đây cũng được phát
hiện có siêu năng lực tái sinh.
Nhưng có vẻ như chúng chẳng là gì
khi so với loài sên biển khiêm tốn. Trong một nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu
từ Đại học Phụ nữ Nara ở Nhật Bản đã phát hiện ra rằng 2 loài sên biển
sacoglossan có thể rụng đầu một cách bất thường và sau đó tái tạo toàn bộ cơ thể
của chúng - hoàn thiện với một trái tim mới và các cơ quan quan trọng khác.
Khám phá khó tin này đã khiến các
nhà nghiên cứu kinh ngạc. Trong lúc nuôi những chú sên trong phòng thí nghiệm để
nghiên cứu sinh học của chúng, thì một ngày nọ, họ phát hiện ra một cảnh tượng
kỳ lạ: một cái đầu quái dị đang tự bò xung quanh. Nó dường như là kết quả của
quá trình tự động cắt - quá trình tách bỏ một bộ phận cơ thể theo nhu cầu - mặc
dù thông thường phần bị loại bỏ sẽ teo tóp và chết đi.
“Chúng tôi rất ngạc nhiên khi
thấy đầu di chuyển ngay sau khi tự cắt. Chúng tôi đã nghĩ rằng nó sẽ sớm chết
nếu không có tim và các cơ quan quan trọng khác nhưng chúng tôi đã rất ngạc
nhiên một lần nữa khi thấy rằng nó đã tái sinh toàn bộ cơ thể”, tác giả dẫn đầu
nghiên cứu Sayaka Mitoh cho biết.
Nhóm nghiên cứu đã tập trung
nghiên cứu hành vi kỳ lạ này. Họ phát hiện ra rằng cả đầu và cơ thể di chuyển
xung quanh một cách độc lập sau khi tách ra và sau vài ngày vết thương ở phía
sau đầu liền lại khi đầu tiếp tục ăn tảo. Trong vòng một tuần, đầu tái tạo một
trái tim mới và mất khoảng 3 tuần để sên có thể phát triển cơ thể hoàn toàn mới.
Phần cơ thể không đầu không mọc
đầu mới nhưng chúng vẫn di chuyển loanh quanh và phản ứng với xúc giác trong
vòng vài tháng. Tuổi tác dường như là một yếu tố quyết định hiệu quả của quá
trình: những con sên trẻ có thể bị mất đầu mà vẫn ổn nhưng khi những con vật già
hơn cố gắng thử cách đó, đầu không không ăn được và chết sau 10 ngày hoặc lâu
hơn.
Vẫn còn rất nhiều câu hỏi chưa
được giải đáp xoay quanh khám phá này. Các nhà nghiên cứu chưa giám chắn việc
những chú sên này tự kéo đứt cơ thể ra bằng cách nào (theo nghĩa đen và nghĩa
bóng) nhưng họ nghi ngờ rằng chúng tập trung tế bào gốc hoặc thứ gì đó tương tự
trong cổ của chúng.
Họ cũng chưa lý giải được làm thế
nào mà những cái đầu có thể tồn tại lâu đến vậy nhưng họ có một giả thuyết hấp
dẫn. Nó gắn liền với một khả năng độc đáo khác của loài sên - chúng thực sự có
thể tự cung cấp năng lượng thông qua quá trình quang hợp như thực vật bằng cách
kết hợp lục lạp từ tảo mà chúng ăn. Nhóm nghiên cứu cho biết, khả năng này có
thể giữ cho cái đầu tồn tại đủ lâu để phát triển một cơ thể mới.
Ngoài ra, còn có một câu hỏi quan
trọng là tại sao chúng làm được điều này ngay từ đầu và những tín hiệu nào có
thể kích hoạt quá trình. Các nhà nghiên cứu đang lên kế hoạch điều tra những
khía cạnh đó trong nghiên cứu tiếp nối về sên biển này.
LH (New Atlas)