Các nhà khoa học đã sử dụng một protein có nguồn
gốc từ bắp làm cơ sở cho một loại vắc-xin Alzheimer tiềm năng (Ảnh:
Depositphotos)Mặc dù ý tưởng này đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, việc
thúc đẩy vắc-xin chữa bệnh Alzheimer đang bắt đầu cho thấy nhiều hứa hẹn trên một
số khía cạnh, với phần lớn trọng tâm tập trung vào một cặp protein có tên là
amyloid và tau. Mặc dù có một số phỏng đoán về vấn đề này, sự tích tụ của chúng
cùng với việc hình thành các mảng độc hại trong não được coi là nghi phạm chính
dẫn đến sự khởi phát của bệnh Alzheimer và chúng ta đã thấy những cách thú vị
mà các nhà khoa học có thể ngăn ngừa chúng.
Những tiến bộ gần đây bao gồm vắc-xin tạo ra phản ứng miễn
dịch bằng cách nhắm mục tiêu vào DNA mã hóa các protein độc hại, đưa vào các loại
virus sửa đổi và các liệu pháp kết hợp nhằm vào cả hai mục tiêu cùng một lúc.
Chúng ta cũng chứng kiến các nhà khoa học đạt được những bước đột phá quan trọng
cải thiện hiểu biến cấu trúc protein, mở ra cánh cửa cho các loại vắc-xin và
thuốc nhắm mục tiêu vào amyloid hoàn toàn khác với những loại thuốc đã thất bại
trong các thử nghiệm lâm sàng.
Jackob Moskovitz từ Đại học Kansas đã khám phá ý tưởng về một
loại vắc-xin nhằm vào các protein amyloid dựa trên các protein giàu hợp chất hữu
cơ methionine sulfoxide và tạo ra một phiên bản mới có nguồn gốc từ bắp. Ý tưởng
là khi được tiêm vào cơ thể, protein hoạt động như một kháng nguyên kích hoạt
phản ứng miễn dịch, tạo ra các kháng thể nhắm mục tiêu vào các khối xây dựng của
mảng bám beta-amyloid. Trong nghiên cứu được công bố vào năm 2011, Moskovitz đã
chỉ ra rằng việc tiêm chủng cho chuột bằng protein này có thể bảo vệ tế bào não
khỏi độc tính liên quan đến amyloid và giảm sự tích tụ của các mảng bám.
“Khi chúng ta già đi, chúng ta có nhiều stress ôxy hóa hơn,
sau đó beta-amyloid và các protein khác tích tụ lại và bị ôxy hóa và tập hợp lại
- các protein này có khả năng chống lại sự thoái hóa hoặc loại bỏ. Trong nghiên
cứu xuất bản trước đó vào năm 2011, tôi đã tiêm cho mô hình bệnh Alzheimer trên
chuột bằng một loại protein giàu methionine sulfoxide tương tự và kết quả cho
thấy nó làm giảm khoảng 30% gánh nặng mảng bám amyloid ở vùng hải mã, khu vực
chính xảy ra tổn thương do bệnh Alzheimer”, Moskovitz cho biết.
Phiên bản mới và cải tiến đào sâu hơn vào gốc rễ của các mảng
amyloid, nhắm mục tiêu các protein cứng đầu trước đã thoát ra khỏi sự tấn công
của các phiên bản trước đó. Để tạo ra nó, các nhà khoa học đã lấy một loại
protein giàu methionine từ ngô và sau đó ôxy hóa nó để tạo ra kháng nguyên giàu
methionine sulfoxide. Thuốc này sau đó được dùng cho chuột 4 tháng tuổi được
thiết kế để phát triển bệnh Alzheimer, khi được 10 tháng, chúng tuổi cho thấy
những cải thiện đáng kể so với một nhóm chuột đối chứng.
Sự cải thiện này bao gồm tăng cường khoảng 50% trí nhớ ngắn
hạn, trí nhớ dài hạn tốt hơn và hàm lượng beta-amyloid thấp hơn trong huyết
tương và não. Và các nhà nghiên cứu cũng cho biết các kết quả này "có khả
năng tịnh tiến", gợi ý hình thức chủng ngừa này có thể mang lại khả năng
trì hoãn hoặc ngăn ngừa sự khởi phát của bệnh Alzheimer.
Vắc-xin này có thể được sử dụng ở giai đoạn tuổi già, “vào
khoảng thời gian mọi người được yêu cầu đi khám nội soi lần đầu tiên ở độ tuổi
50 hoặc 60. Các mũi nhắc lại thêm có thể duy trì khả năng ngăn ngừa, một quy
trình mà mọi người đã biết từ vắc-xin COVID”, Moskovitz giải thích.
Trong khi đó chắc chắn là một đề xuất hấp dẫn thì bạn nên
xem xét những tuyên bố này với mức độ thận trọng cao vì các phát hiện này sẽ cần
được xác thực thông qua các nghiên cứu sâu hơn trước khi tiến hành thử nghiệm
trên người. Cần nhớ rằng vẫn còn chưa chắc chắn về việc liệu các protein
amyloid và tau có phải là mục tiêu tốt nhất cho các phương pháp điều trị như vậy
hay không.
LH (New Atlas)