Công
an tỉnh Đồng Nai tổ chức xây dựng dữ liệu Quốc gia về dân cư
Việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong mọi mặt của đời sống xã hội, góp
phần đảm bảo an ninh con người, thúc đẩy đất nước phát triển.
Thứ nhất, Cơ
sở dữ liệu quốc gia về dân cư làm cơ sở cho các cấp ủy, chính quyền các cấp tiến
hành khai thác, tra cứu, phân tích thông tin về dân cư phục vụ hoạch định các
chính sách phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng. Thông qua việc
tổ chức thu thập, cập nhật các thông tin cơ bản và những biến động của công dân
trên
các khu vực, địa bàn, vùng, miền sẽ tạo lập nên một hệ cơ sở dữ liệu về
dân cư tập trung, thống nhất trên toàn quốc để dùng chung cho các bộ, ngành và
chính quyền các cấp nhằm cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin về dân
cư (số liệu, cơ cấu, phân bổ và biến động dân cư). Thông tin được phân tích, đánh giá và dự báo làm cơ sở
nghiên cứu, xây dựng các chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển trên các
lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc
phòng trên phạm vi cả nước cũng như theo từng lĩnh vực, địa bàn.
Thứ hai, khai
thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới
Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; cải cách hành chính. Hiện nay, ở nước ta
việc quản lý dân cư mang tính đơn lẻ, từng bộ, ngành quản lý, theo dõi riêng biệt
với nhiều loại giấy tờ khác nhau (giấy khai sinh, chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu,
giấy đăng ký kết hôn, thẻ bảo hiểm y tế, hộ chiếu, giấy phép lái xe, các loại
thẻ, chứng chỉ...) và chưa có sự liên thông, kết nối với nhau. Cơ sở dữ liệu quốc
gia dân cư được xây dựng với mục tiêu kết nối, chia sẻ thông tin về dân cư với
các cơ sở dữ liệu chuyên ngành của các ngành, lĩnh vực trên toàn quốc, làm tăng
khả năng khai thác, cập nhật thông tin về dân cư, hạn chế tối đa sự trùng lặp
thông tin, giảm chi phí ngân sách nhà nước trong xây dựng cơ sở hạ tầng công
nghệ thông tin của các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, giảm khối lượng hồ sơ giấy tờ
lưu trữ, quản lý tại cơ quan hành chính.
Công an tỉnh Đồng Nai nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ có
thành tích xuất sắc trong triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
Thứ ba, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là cơ sở để lực lượng
Công an nhân dân tiến hành đổi mới công tác quản lý cư trú theo hướng hiện đại.
Bộ Công an đã đề xuất Quốc hội khóa XIV thông qua Luật Cư trú (sửa đổi) 2020 cụ
thể hóa những quy định việc thay thế quản lý cư trú (thường trú, tạm trú) từ
phương thức thủ công bằng sổ giấy sang phương thức quản lý hiện đại bằng công
nghệ thông tin, thông qua sử dụng mã số định danh cá nhân để truy cập, cập nhật,
điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Vì vậy, phát huy giá trị của
Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, lực lượng Công an tiến hành đổi mới công tác
quản lý cư trú từ thủ công sang hiện đại, phù hợp với xu thế chung của thế giới;
bảo đảm tốt hơn quyền cư trú, quyền con người của công dân một trong nội dung về
an ninh con người theo quy định của pháp luật.
Thứ tư, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cùng với dữ liệu về căn cước
công dân làm nền tảng tiếp tục phát triển các dữ liệu nghiệp vụ chuyên ngành của
lực lượng Công an nhân dân phục vụ đấu tranh phòng, chống tội phạm. Thông qua
việc tổ chức thu thập, cập nhật các thông tin cơ bản của công dân sẽ tạo lập
nên một hệ cơ sở dữ liệu về dân cư tập trung, thống nhất từ trung ương đến địa
phương giúp lực lượng Công an nhân dân xây dựng dữ liệu nghiệp vụ chuyên ngành.
Từ đó, có tác dụng hỗ trợ công tác thu thập, tra cứu, xác minh về nhân thân của
công dân, phục vụ công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh với các đối tượng
có âm mưu, hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; bảo đảm
an ninh xã hội, an ninh con người.
2. Tỉnh Đồng Nai thuộc khu vực
Đông Nam Bộ, nằm
trong vùng tam giác trọng điểm phát triển Thành phố Hồ Chí Minh - Bình Dương -
Đồng Nai, là địa bàn có vị trí và vai trò quan trọng về chính trị, kinh tế, quốc phòng - an ninh.
Tính đến tháng 8/2021, dân số toàn tỉnh khoảng 3.236.248 người, mật
độ dân số đạt 516,3 người/km², dân số thành thị chiếm 48.4%, dân số nông thôn
chiếm 51.6%. Là tỉnh có dân số đông dân thứ hai Đông Nam Bộ và thứ năm cả nước. Bên cạnh đó, trên địa bàn có
hơn 32 khu công nghiệp đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt đi vào hoạt động. Điều này đã
và đang tạo áp lực lớn đối với công tác quản lý cư trú của lực lượng Công an cơ
sở đặc biệt là tại các khu công nghiệp, một số nơi lực lượng Công an cơ sở rất
khó thực hiện đầy đủ các quy định về quản lý cư trú.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an tại Kế hoạch số 82/KH-BCA-C06 ngày
04/3/2020 về triển khai thực hiện dự án Cơ sở dữ liện quốc gia về dân cư, Công
an tỉnh Đồng Nai đã tham mưu cho Ủy ban
nhân dân (UBND) tỉnh huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị các cấp
cùng tham gia. Trong đó, đặc biệt là phát huy tối đa vai trò của lực lượng
chính trị nòng cốt ở các xã, phường, thị trấn trong việc phối hợp tuyên truyền
và triển khai các dự án này. Bên cạnh đó, lãnh đạo Công an tỉnh xác định đây là
một “chiến dịch” lớn, đã quán triệt
cho toàn thể cán bộ chiến sỹ với quyết tâm chính trị cao nhất và phương châm “Làm hết việc chứ không hết giờ”, “Vượt nắng, thắng mưa, chạy đua tiến
độ” để hoàn thành nhiệm vụ đề ra.
Công
an tỉnh Đồng Nai tổ chức xây dựng dữ liệu Quốc gia về dân cư
Công an tỉnh huy động mọi nguồn lực tại chỗ,
trưng dụng, điều chuyển thiết bị, phương tiện, nhân sự. Ngoài trang, thiết bị
được Bộ Công an cấp, Công an tỉnh còn đề xuất UBND tỉnh, UBND cấp huyện hỗ trợ
kinh phí và phát huy cơ sở vật chất hiện có để thêm thiết bị tăng cường cho
việc thực hiện dự án. Theo đó, Công an tỉnh đã
huy động hơn 2.500 cán bộ, chiến sĩ từ tỉnh đến xã và chuẩn bị đầy đủ các trang
thiết bị để triển khai thực hiện. Nhiều mô hình tốt, cách làm hay đã được công
an các đơn vị, địa phương nhân rộng, như: Về tận xã, phường thu nhận thông tin
làm căn cước công dân (CCCD) cho người dân; đến tận công ty, nhà trọ thu nhận
thông tin làm CCCD cho công nhân, người lao động; linh động thời gian làm CCCD
24/24…
Đặc biệt, dưới tác động của dịch Covid-19, nhiều
người dân ngại đến các địa điểm làm thẻ CCCD khiến cho tiến độ triển khai chậm
lại. Trước tình hình đó, lãnh đạo công an các đơn vị, địa phương đã chỉ đạo các
tổ thu nhận thông tin cấp CCCD thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống
dịch; các tổ làm CCCD lưu động được thực hiện chủ yếu tại các địa điểm có không
gian rộng, như: Trường học, văn phòng khu phố, địa điểm công cộng có không gian
lớn để đảm bảo giãn cách cho người dân khi đến làm CCCD. Ngoài ra, các tổ làm
CCCD lưu động cũng tiến hành đến các công ty, doanh nghiệp để làm CCCD cho công
nhân (chủ yếu là công nhân tạm trú) để hạn chế việc đi lại và đảm bảo thời gian
làm việc cho những công nhân này.
Với quyết tâm chính trị, tinh thần khắc phục
khó khăn, vượt qua thách thức, đến 20/6/2021, Công an Đồng Nai đã rà soát, làm
sạch 2.853.743 bản ghi dữ liệu thông tin dân cư, đạt 99,69%; hoàn thành 100%
việc đánh số hồ sơ tàng thư hộ khẩu và cập nhật số hồ sơ hộ khẩu vào hệ thống
cơ sở dữ liệu dân cư; thu nhận được 1.463.026 thông tin CCCD, đạt 95,4% chỉ
tiêu được giao. Tại Hội nghị tổng kết Dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và
Dự án sản xuất, cấp, quản lý Căn cước công dân, Thủ tướng Chính phủ đã tặng
Bằng khen cho Công an tỉnh Đồng Nai.
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá
trình xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trên địa bàn cũng gặp một số
khó khăn, vướng mắc, như: Nhận thức của một bộ phận nhỏ Nhân dân còn hạn chế
nên mất nhiều thời gian trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn công dân kê khai
phiếu thông tin dân cư; nhiều trường hợp thiếu thông tin nhất là các thông tin
liên quan đến giấy tờ hộ tịch nên phải mất nhiều thời gian trong công tác tham
mưu để các ngành chức năng phối hợp với lực lượng công an tại cơ sở bổ sung các
thông tin còn thiếu cho công dân; công tác bàn giao sổ sách giữa lực lượng Công
an xã bán chuyên trách và Công an xã chính quy chưa đầy đủ, cụ thể nên phải mất
thời gian để xác minh thông tin; trong quá trình thực hiện dự án Cơ sở dữ liệu
quốc gia về dân cư theo chỉ đạo của Bộ Công an, lực lượng Công an cơ sở vẫn
đồng thời phải thực hiện nhiều nhiệm vụ công tác thường xuyên, đột xuất khác nên
nhiều thời điểm áp lực, quá tải công việc.
3. Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Dự án Cơ sở
dữ liệu quốc gia về dân cư trong thời gian tới, Công an tỉnh Đồng Nai thực hiện
tốt một số công tác trọng tâm cụ thể:
Một là, đẩy mạnh
tuyên truyền, nâng cao nhận thức tạo sự chuyển biến đồng bộ của các cấp, các ngành và toàn
thể Nhân dân trong xây dựng, khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân
cư. Tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ và
nhân dân về quá trình chuyển đổi số quốc gia nói chung và xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nói riêng là cần
thiết, có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng thành công Chính phủ điện tử,
hướng tới nền kinh tế số,
xã hội số; từ đó triển khai xây dựng, khai thác, quản lý, sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đúng quy định của pháp luật, đảm bảo đồng bộ, thống nhất,
hiệu quả.
Hai là, phối hợp với các sở, ban, ngành tham mưu UBND tỉnh Đồng
Nai đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính theo hướng khai thác tối đa
thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm giảm thời gian và giảm
các giấy tờ cho công dân trong thực hiện các thủ tục hành chính.
Ba là, đẩy mạnh công tác chỉ huy, chỉ đạo, gắn trách nhiệm trực
tiếp của thủ trưởng các đơn vị trong việc đảm bảo thông tin dữ liệu dân cư luôn
“đúng, đủ, sạch, sống”, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu chỉ đạo của Chính phủ, Bộ
Công an, UBND tỉnh Đồng Nai.
Bốn là, triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định của pháp luật
về đăng ký, quản lý cư trú, phát huy tối đa hiệu quả của các ứng dụng trong hệ
thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm giảm bớt các công việc phải thực hiện
thủ công góp phần nâng cao hiệu suất công việc đem lại hiệu quả cho công tác bảo
đảm an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh.
Năm là, phát huy tối đa các lợi thế sẵn có về con người, kinh
nghiệm, hạ tầng, thiết bị, hệ thống tàng thư để đẩy nhanh tiến độ làm sạch dữ
liệu nhằm đảm bảo tiến độ đưa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư vào khai thác sử
dụng, phục vụ nhu cầu kết nối, chia sẻ thông tin của các ngành, các cấp.
Sáu là, tăng cường kỹ năng tin học cho cán bộ, chiến sỹ vì thực tế
trong thời gian tới toàn bộ công tác quản lý cư trú, quản lý đối tượng sẽ được
tin học hóa, khai thác, sử dụng trên các thiết bị thông minh, cũng như công tác
giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực đăng ký cứ trú được thực
hiện thông qua Cổng dịch vụ công Quốc gia.
Thượng úy Nhữ Văn Duy
Trường Đại học An ninh nhân dân