Chủ tịch Hồ Chí Minh với các đại biểu dự Đại
hội chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu toàn quốc ngày 1/5/1952. Ảnh: internet
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ THI ĐUA YÊU NƯỚC
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam,
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng khơi dậy, phát động phong trào thi đua yêu
nước trong cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Người coi đây là một trong
những biện pháp căn bản để tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng và Nhà nước. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước vừa
chứa đựng những giá trị khoa học, nhân văn cao cả, vừa bao hàm những giá trị lý
luận và thực tiễn sâu sắc.
Ngày 11/6/1948, giữa lúc cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp đang trong giai đoạn khó khăn, cam go và quyết liệt nhất,
Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc, chính thức
phát động phong trào thi đua yêu nước trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân
ta. Người kêu gọi: “Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già, trẻ, trai, gái; bất kỳ
giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều cần phải trở nên một chiến sĩ đấu tranh trên mọi mặt
trận: quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa”. Từ đây, phong trào thi đua yêu
nước do Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng, phát động và tổ chức thực hiện ngày
càng phát triển, gắn liền với lịch sử và thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Nói về thi đua, Người nhấn mạnh: “Tưởng lầm
rằng thi đua là một việc khác với những việc hằng ngày. Thật ra công việc hằng
ngày chính là nền tảng của thi đua. Thí dụ từ trước đến nay ta vẫn ăn, vẫn mặc,
vẫn ở. Nay ta thi đua ăn, mặc, ở cho sạch, cho hợp vệ sinh, khỏi đau ốm. Xưa
nay ta vẫn làm ruộng, nay ta thi đua làm cho ruộng tốt hơn, sản xuất nhiều hơn,
mọi việc đều thi đua như vậy”. Theo Hồ Chí Minh, công việc hàng
ngày của mỗi người là nền tảng của thi đua yêu nước. Để có phong trào thi đua
với sự tham gia đông đảo của các tầng lớp quần chúng phải chú trọng tất cả các
mặt lợi ích; phải lấy lợi ích của dân tộc làm trọng, làm điểm tương đồng, phải
kết hợp hài hòa lợi ích cá nhân, cộng đồng. “Thi đua ái quốc là lợi ích cho
mình, lợi ích cho gia đình mình và lợi ích cho làng, cho nước, cho dân tộc”.
Người nói: “Thi đua là cải tạo con người, càng
hăng hái thi đua thì người chiến sĩ càng phải ra sức tìm tòi, học hỏi tiến bộ”.
Theo đó, thi đua yêu nước cũng là môi trường tu dưỡng, rèn luyện con người. Qua
đó, mỗi người biết nâng cao ý thức, chủ động khám phá, sáng tạo, dám hy sinh vì
nghĩa cả, biết sống vì đạo lý, hăng hái làm việc tốt, biết phấn đấu để trở thành
người tốt.
Người cũng chỉ rõ: “Thi đua không phải là
tranh đua… không giấu nghề, người đi trước hiểu biết, dẫn người đi sau, làm cho
mọi người cùng tiến bộ”. Đó là “một cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi
người tiến bộ”. Nhờ công tác thi đua mà bản thân thi đua thể hiện
rõ sức thu hút, sự huy động đối với mọi nguồn lực vào thực hiện nhiệm vụ chính
trị của địa phương, đơn vị và mục tiêu, nhiệm vụ cho công cuộc đổi mới.
Thi đua phải gắn liền với công tác khen
thưởng. Khen thưởng là kết quả của phong trào thi đua. Người nhấn mạnh: “Thi
đua là gieo trồng, khen thưởng là thu hoạch”. Khen thưởng đúng người, đúng
việc, kịp thời sẽ động viên, giáo dục và thúc đẩy phong trào thi đua phát triển
liên tục; động viên, khuyến khích phát triển cái tốt để lấn át cái xấu, xây
dựng con người mới.
Hồ Chí Minh chủ trương đa dạng các hình thức
TĐ-KT, bởi “Số người và những tập thể được công nhận là anh hùng, chiến sĩ thi
đua được tặng huân chương, huy chương vẫn chỉ là số ít so với hàng triệu, hàng
chục triệu con người hàng ngày góp gió thành bão, đang gánh vác mọi việc nước,
việc nhà… gọi là người tốt việc tốt”. Vì thế, bên cạnh hình thức
tuyên dương Anh hùng, Chiến sĩ thi đua, Người còn đề xuất hình thức
tuyên dương gương Người tốt, việc tốt để những việc bình
thường nhưng ích nước lợi dân được trân trọng và nhân rộng trong xã hội. Người
đề nghị xuất bản sách người tốt, việc tốt, phổ biến sâu rộng trong
nhân dân, qua đó nhân lên nhiều tấm gương điển hình tiên tiến mới.
Ngày 27/3/1948, trong bối cảnh khó khăn,
thách thức của những năm đầu cuộc kháng chiến kiến quốc, Ban Thường vụ Trung
ương Đảng đã ra Chỉ thị về phát động phong trào thi đua ái quốc, trong đó nêu
rõ “Thi đua ái quốc là gì? Là ai nấy đều gắng làm nhanh, làm tốt, làm đẹp,
không kể công việc của mình thuộc về đời sống vật chất hay tinh thần,
không kể mình hoạt động ở hậu phương hay tiền tuyến, cốt sao lợi cho nước nhà
mà mình tiến bộ. Nước nhà đang kháng chiến và kiến quốc, mục đích thi đua ái
quốc là làm sao cho kháng chiến mau thắng lợi, kiến thiết chóng thành công”(1).
Trong các giai đoạn của sự nghiệp cách mạng,
có thể nói, việc tổ chức triển khai thực hiện các phong trào thi đua và công
tác khen thưởng trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đã góp phần to lớn
vào công cuộc giải phóng dân tộc, củng cố quốc phòng an ninh, xây dựng Đảng,
chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể ngày càng vững mạnh; mang lại nhiều hiệu
quả thiết thực, trở thành động lực và hành động cách mạng trong các cuộc kháng
chiến toàn dân, toàn diện đi đến thắng lợi hoàn toàn.
Để phong trào thi đua yêu nước
ngày càng phát triển, phù hợp với tình hình mới, đồng thời tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác TĐ-KT, từ năm 1998 đến nay, Bộ Chính
trị đã ban hành nhiều chỉ thị về công tác TĐ-KT. Thể chế đường lối, chủ trương của Đảng
về công tác TĐ-KT, năm 2003, Quốc hội ban hành Luật Thi đua, Khen thưởng và
được sửa đổi bổ sung năm 2005 và 2013. Chính phủ ban hành nhiều nghị định quy
định và hướng dẫn thi hành Luật Thi đua, Khen thưởng, tạo hành lang pháp lý
quan trọng đưa chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về TĐ-KT
vào đời sống xã hội.
ĐỔI MỚI CÔNG TÁC TĐ-KT ĐỂ GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
Công tác TĐ-KT của ngành Giáo dục trong những
năm qua luôn được thực hiện nghiêm
túc, ngày càng hoàn thiện về chất lượng, bám sát yêu cầu của thực tiễn đất
nước, thực tiễn của ngành; góp phần tạo chuyển biến sâu sắc về nhận thức của
các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, công đoàn giáo dục, cơ sở giáo dục và
đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, sinh viên các cấp học.
Nhìn chung, công tác khen thưởng trong bình xét, khen thưởng đúng
người, đúng thành tích, công khai, minh bạch, dân
chủ và công bằng; kịp thời phát hiện và khen thưởng các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích xuất sắc trong hoạt
động. Nhiều phong trào thi đua yêu nước, như “Mỗi thầy giáo,
cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn
hóa công sở”, “Xây dựng trường
đạt chuẩn quốc gia”, “Giỏi việc
trường, đảm việc nhà”, “Xã hội hóa giáo dục”... được ngành phát động và
triển khai sâu rộng trên nhiều lĩnh vực của giáo dục với nội dung, hình thức
phong phú, thu hút đông đảo nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, sinh
viên các cấp tham gia, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần thực hiện thắng
mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch năm học của ngành.
Công tác phát hiện, tôn vinh, bồi dưỡng và
nhân rộng các gương “người tốt, việc tốt”, các mô hình, các tập thể, cá nhân
điển hình tiên tiến, chiến sĩ thi đua được chú trọng triển khai thực hiện tích cực,
bảo đảm khen thưởng kịp thời. Nhiều chính sách TĐ-KT trong ngành phát
huy mạnh mẽ vai trò động viên, khuyến khích đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý
giáo dục nâng cao phẩm chất đạo
đức, trình độ chính trị, chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, vượt qua khó khăn để
thi đua nghiên cứu, giảng dạy,
đổi mới, sáng tạo phát huy sức mạnh tập thể hoàn thành tốt nhiệm vụ; đồng
thời động viên, khích lệ học sinh, sinh viên thi đua học tập, khơi dậy
tinh thần yêu nước, tích cực hưởng ứng tham gia các phong trào thi
đua của ngành.
Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch
COVID-19, thực
hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc ưu tiên nguồn lực hỗ trợ học sinh
khó khăn không có phương tiện học tập trực tuyến, bảo đảm công bằng trong tiếp
cận phương thức dạy và học mới, qua đó thúc đẩy phát triển xã hội số, hoạt động “Sóng và máy tính cho em” trong ngành đã được
triển khai tích cực, mang lại hiệu quả thiết thực và ý nghĩa xã hội, nhân văn
sâu sắc.
Trong tình hình mới, công tác TĐ-KT trong
ngành Giáo dục cần tiếp tục nghiên cứu bổ sung lý luận, bám sát thực tiễn, vận
dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm đổi mới toàn diện phong trào thi đua và
công tác khen thưởng; góp phần nâng cao
chất lượng chất lượng giáo dục, thực
hiện thành công mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; để
TĐ-KT thực sự là động lực phát triển và xây dựng con người mới.
Đại hội Thi đua yêu nước
toàn quốc lần thứ X. Ảnh: Trí Dũng – TTXVN
Thứ nhất, tiếp tục tổ chức tốt việc học tập, quán
triệt chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về công tác TĐ-KT;
tạo sự chuyển biến, nâng cao
nhận thức của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục các cấp về đổi mới
công tác TĐ-KT gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao theo tinh
thần Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 7/4/2014 của Bộ
Chính trị về việc tiếp tục đổi
mới công tác thi đua, khen thưởng. Đổi mới và nâng cao chất lượng, tổ chức hiệu
quả các hoạt động, phong trào thi đua
trong toàn ngành gắn với thực hiện hiệu quả chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ của ngành giáo dục, góp
phần triển khai hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; Nghị quyết Đại hội
Đảng bộ các cấp và Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và cuộc vận động, phong trào thi đua “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, “Đổi mới, sáng tạo trong
dạy và học”...
Thứ hai, đổi mới công tác quản lý nhà nước, lãnh
đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện đồng bộ trong công tác TĐ-KT với nhiều hình
thức, nội dung phong phú. Trước mắt, gắn công tác TĐ-KT với triển khai
thực hiện nhiệm vụ đổi mới
chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; tạo động lực đưa sự nghiệp giáo dục đất nước phát triển
đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị trong tình
hình mới. Tiếp tục tổng kết, đánh giá đầy đủ, cụ thể những vướng mắc, bất cập
trong công tác TĐ-KT của ngành để đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn
thiện chính sách; bảo đảm tính đồng bộ
của hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật, phù hợp với thực tiễn của ngành.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục hành chính,
chuyển đổi số trong quản lý công tác TĐ-KT của ngành từ Trung ương
đến cơ sở.
Trong
tình hình mới, công tác TĐ-KT trong ngành Giáo dục cần tiếp tục nghiên
cứu bổ sung lý luận, bám sát thực tiễn, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí
Minh nhằm đổi mới toàn diện phong trào thi đua và công tác khen thưởng; góp
phần nâng cao chất lượng chất lượng
giáo dục, thực hiện thành công
mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; để TĐ-KT
thực sự là động lực phát triển và xây dựng con người mới.
|
Thứ ba, việc tổ chức các phong
trào TĐ-KT phải bao quát hết
các lĩnh vực, đối tượng, bảo đảm công khai, minh bạch, công bằng
và hướng về cơ sở giáo dục,
đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và người học; quyết tâm, quyết
liệt khắc phục bệnh thành tích, hình thức. Quan tâm hơn nữa đến công
tác TĐ-KT khu vực giáo dục ngoài công lập, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng biên
giới, hải đảo. Đề cao vai trò,
trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục trong công tác TĐ-KT. Coi
kết quả công tác TĐ-KT là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ
hoàn thành nhiệm vụ của lãnh đạo, công chức, viên chức, nhân viên cơ sở giáo
dục; tiêu chí để bề bạt, bổ nhiệm và thực hiện các chế độ đãi ngộ.
Thứ tư, xây dựng đội ngũ công chức, viên chức
làm công tác TĐ-KT của ngành ngày càng chuyên nghiệp, đủ về số
lượng và đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo trong tình
hình mới. Thực hiện tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm công
tác TĐ-KT về phẩm chất chính trị, đạo đức, chuyên môn, kiến thức về
công tác TĐ-KT. Nâng cao trách nhiệm của các thành viên Hội
đồng TĐ-KT từ cấp sở, phòng đến các cơ sở giáo dục trong đề
xuất, tham mưu nội dung các phong trào thi đua, xét công nhận danh hiệu thi đua
và khen thưởng; chủ động, tích cực trong công tác tham mưu, đề xuất với cấp
ủy, người đứng đầu đơn vị chỉ đạo, tổ chức triển khai công
tác TĐ-KT, có giải pháp kịp thời đưa TĐ-KT ngày
càng thực chất, hiệu quả hơn trong thúc đẩy đổi mới, sáng tạo
trong dạy và học. Triển khai phần mềm quản lý, lưu trữ các dữ
liệu về TĐ-KT trong toàn ngành để tạo thuận lợi trong việc
tra cứu và thống kê.
Thứ năm, nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra,
kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo về TĐ-KT trong ngành. Tăng cường công
tác kiểm tra, giám sát để kịp thời ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực trong công
tác TĐ-KT; kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo tổ chức thực hiện đúng các quy định về
TĐ-KT; phát hiện những và chấn chỉnh những biểu hiện chạy theo thành tích, thực
hiện hình thức - “làm cho có”, mâu thuẫn nội bộ...
Thứ sáu, phát huy sức mạnh tổng hợp của tổ chức Công đoàn Giáo dục với các tổ
chức đoàn thể ở nhà trường trong việc phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các
nhiệm vụ, mục tiêu giáo dục và TĐ-KT. Làm tốt công tác phối hợp giữa công đoàn
với nhà trường, với cấp ủy, chi bộ, với các đoàn thể trong nhà trường và ngoài
xã hội để chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng cho công đoàn viên. Qua đó, động
viên, khích lệ đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong cơ sở giáo dục
nhiệt tình tham gia, tích cực hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước, các
cuộc vận động mang tính xã hội rộng lớn và triển khai thực hiện tốt việc đổi
mới công tác TĐ-KT trong giai đoạn mới./.
Hồ Thị Thanh Bình
Phòng
Nội vụ, Thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị
______________________
(1) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện
Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H, 2001, t.9, tr.71.
Nguồn:tuyengiao.vn