![csdl_12052022 (28).jpg](/Dost_TinTuc_HinhAnh/csdl_12052022%20(28).jpg)
Bác Hồ với các cháu thiếu nhi ở
chiến khu Việt Bắc, năm 1950. (Ảnh: Nguyễn Hồng Nghi)
Yêu thương và quý trọng con người là một trong
những đức tính đặc sắc nhất của đạo đức Hồ Chí Minh.
Trong cuốn sách “Học tập đạo đức Hồ
Chí Minh” (*), đồng chí Võ Nguyên Giáp có bài viết nêu rõ: “Nghiên cứu
cuộc đời và tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta thấy rất rõ ở Người
chủ nghĩa yêu nước, tinh thần nhân ái, truyền thống văn hóa phương Đông, phương
Tây và sự phát triển chủ nghĩa nhân đạo hiện thực của chủ nghĩa Mác. Sự tổng
hợp đó hình thành nên chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh - hiện thân cao nhất của
chủ nghĩa nhân văn hiện thực của người Việt Nam trong thời đại cách mạng giải
phóng dân tộc và xã hội chủ nghĩa”.
Đồng chí còn viết cụ thể: “Chủ nghĩa nhân văn
Hồ Chí Minh còn biểu hiện ở tấm lòng thương yêu con người, thương yêu nhân dân
hết sức rộng lớn, sâu sắc. Người đã từng khái quát về triết lý cuộc sống: “Nghĩ
cho cùng, mọi vấn đề… là vấn đề ở đời và làm người. Ở đời và làm người là phải thương
nước, thương dân, thương nhân loại đau khổ và bị áp bức”.
Cùng với ý ấy, Giáo sư Trần Văn Giàu viết: Như
phần nhiều các nhà hiền triết cổ kim Đông Tây, thương người là một đức tính lớn
của Cụ Hồ, nó quán triệt mọi lời nói, việc làm của Cụ từ ngày Cụ hoạt động cách
mạng... Suốt sáu mươi năm, một lòng thương người, vì người, một lòng nhân ái.
Giáo sư đặt câu hỏi: “Vậy nếu thương người là
nhân ái thì nhân ái của Cụ Hồ có gì khác với nhân ái Khổng, Mặc chăng hay chỉ
là một?”. Và tự trả lời: “Có phần khác không nhỏ”. Thương người (của Cụ Hồ) là
biết xót xa đến thân phận những người cùng khổ nhất trong số những người cùng
khổ,... cũng là thương các dân tộc mang xiềng xích thực dân. Thương không phải
là tỏ mối thông cảm từ trên và từ ngoài mà tìm cách làm cho người lao khổ và
dân tộc bị áp bức tự mình cởi ách ngựa trâu, chứ không phải bằng cách mòn bánh
xe, móng ngựa để du thuyết các vương hầu. Mỗi thời đại một khác. Đi vào cách
mạng, Người đặt vấn đề tự do và vấn đề hạnh phúc đi đôi. Có người Mỹ nói Cụ Hồ vừa
là Washington vừa là Lincoln. Đúng là như vậy. Mà Cụ Hồ còn đi xa hơn nữa trên
hướng nhân ái thiết thực.
Vẫn theo lời đồng chí Võ Nguyên Giáp: Chủ
nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh là chủ nghĩa nhân văn khoa học, hiện thực cách mạng.
Người ta thường cho rằng Hồ Chí Minh là một nhà triết học hành động thì cũng có
thể nói nhà nhân văn Hồ Chí Minh là một nhà nhân văn hành động - hành động nhằm
giải phóng con người.
Thủ tướng Phạm Văn Đồng - người học trò xuất
sắc cũng là người cộng sự gần gũi của Bác Hồ - đã viết rất ân tình: Những tư
tưởng lớn của Hồ Chủ tịch là những tình cảm lớn. Bác Hồ là “muôn vàn tình
thương yêu” đối với đồng chí, đồng bào. Trong tình thương yêu đó, có chỗ cho
mọi người, không quên, không sót một ai. Thương yêu và quan tâm chăm sóc mọi
tầng lớp đồng bào, trai gái, già trẻ, đồng bào các dân tộc, các tôn giáo, kiều
bào ở nước ngoài. Bác Hồ đặc biệt ân cần chăm lo các chiến sĩ trong lực lượng
vũ trang nhân dân, là những người chiến đấu quên mình trên tiền tuyến; các cháu
thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, là lớp người thừa kế sự nghiệp cách mạng;
chị em phụ nữ anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang trong sản xuất và chiến
đấu; đồng bào các dân tộc ít người, đã và sẽ tiếp tục có cống hiến cao quý vào
sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Trong lòng Bác, đồng bào miền Nam, thành
đồng Tổ quốc, chiếm một vị trí đặc biệt,...
Đã có biết bao câu chuyện sống động về tư
tưởng nhân văn, lòng thương yêu con người và đức hy sinh cao cả của Bác, kể sao
cho xiết.
Cả cuộc đời làm cách mạng, Bác “chỉ có một ham
muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được độc lập, dân tộc ta được tự
do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Bác “ăn
không ngon ngủ không yên khi đồng bào còn chịu khổ”.
Bác nêu tấm gương kính già, yêu trẻ. Kính già
đến mức gửi thư chúc một phụ lão cứu quốc ở tuổi thượng thọ đã không tổ chức lễ
mừng mà đem số tiền 500 đồng tiết kiệm được quyên vào Quỹ Kháng chiến, Hồ Chủ
tịch tự xưng mình là cháu: “Cháu xin thay mặt Chính phủ cảm ơn cụ và trân trọng
chúc cụ sống lâu và hoàn toàn mạnh khỏe”. Yêu trẻ đến mức Tết Trung thu nào
cũng có lời thơ chúc. “Trung thu trăng sáng như gương/ Bác Hồ ngắm cảnh
nhớ thương nhi đồng”. Và các cháu thì hát vang: “Không ai yêu Bác Hồ Chí
Minh bằng chúng em nhi đồng”.
Với đồng bào các dân tộc, Bác từng nói: “Đồng
bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê-đê, Xê Đăng hay Ba Na và các dân
tộc thiểu số khác, đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt. Chúng ta
sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau, no đói giúp nhau”.
Với đồng bào các tôn giáo, bao giờ Bác cũng
nêu lên cái tinh hoa của giáo lý. Với đồng bào theo đạo Thiên chúa, Bác viết:
“Kinh thánh có câu: Ý dân là ý Chúa. Con đường yêu nước mà đồng bào đang đi là
hoàn toàn đúng.” Với đồng bào theo đạo Phật, Bác viết: “Đồng bào Phật giáo cả
nước, từ Bắc đến Nam đều cố gắng thực hiện lời Phật dạy là: Lợi lạc
quần sinh, vô ngã vị tha” (Đem lại lợi ích và vui sướng cho mọi người. Quên
mình vì người khác).
Với những người lầm đường, lạc lối, Người cũng
mở lượng khoan dung: “Trừ bọn Việt gian bán nước, trừ bọn phát xít thực dân, là
những ác quỷ mà ta phải kiên quyết đánh đổ, đối với tất cả những người khác thì
ta phải yêu quý, kính trọng, giúp đỡ. Phải thực hành chữ BÁC ÁI”.
Nhà thơ Tố Hữu nói tự đáy lòng mình:
Người là Cha, là Bác, là Anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ
Bác sống như trời đất của ta
Yêu từng ngọn lúa mỗi nhành hoa
Tự do cho mỗi đời nô lệ
Sữa để em thơ, lụa tặng già.
Và:
Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người!
Tư tưởng nhân văn hiện thực, tình yêu thương
bao la và cuộc sống bình dị của Bác có sức cảm hóa lớn. Hồ Chí Minh trở thành
biểu tượng cao đẹp của một nhân cách Con Người tầm cỡ thế giới.
Nhà báo Jean Roux trong báo Chiến đấu (Pháp)
viết: “Từ ba mươi năm nay, trong số các nhân vật mà tôi gặp được, chắc chắn Cụ
Hồ là đáng khâm phục nhất. Cụ là người hoàn toàn đáng được mọi người ca ngợi,
bởi vì Cụ đã kết hợp đến mức nhuần nhuyễn phi thường chủ nghĩa anh hùng với đầu
óc sáng suốt, lòng yêu nước tuyệt vời, tinh thần cách mạng trong sáng, thái độ
cứng rắn trước cuộc sống với lòng nhân đạo đối với con người”.
Nhà báo Montaron trên báo Bằng chứng
Thiên chúa giáo, cũng viết: “Cụ Hồ Chí Minh là một trong những chiến sĩ lần
đầu tiên của thế giới thứ ba, của các dân tộc nghèo đói nhằm thèm khát một cuộc
sống cho ra người… Cụ đã đem hết sức mình để mang lại cơm ăn nước uống cho
những ai đói khát. Cụ đã bênh vực cho những người yếu hèn và mang lại nhân phẩm
cho những người nghèo khổ”.
Burchett, nhà báo Australia nổi tiếng, nhận
xét: Nói tới một người mà cả cuộc đời mình để lại ân tình sâu nặng cho nhân dân
thì không có một ai khác ngoài Chủ tịch Hồ Chí Minh… Người ta không thể trở
thành một Hồ Chí Minh nhưng ở Cụ Hồ, mỗi người có thể học một điều gì làm cho
mình tốt hơn.
Và thật cảm động, Thủ tướng Jawaharlal Nehru
trong cuộc tiếp đón Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Ấn Độ (năm 1958) đã nói một cách
chân tình: “Chúng ta đã được tiếp xúc với một người. Người đó là một phần của
lịch sử châu Á. Ngoài phần gặp gỡ một con người vĩ đại, chúng ta đã gặp một
mảng lịch sử của lịch sử. Do đó, có lẽ chúng ta không chỉ được tăng thêm về suy
nghĩ mà còn được tăng thêm cả về tầm vóc”.
Sẽ không thừa nếu nhắc lại: Năm 1990, nhân kỷ
niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tổ chức UNESCO đã vinh danh
Người là Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới./.
Hà Đăng
____________________
(*) Sách do nhà xuất bản Chính trị quốc gia ấn
hành năm 2007. Những đoạn trích dẫn trong bài viết đều lấy từ cuốn sách này.
Nguồn: tuyengiao.vn