Sở Khoa học và Công nghệhttps://skhcn.dongnai.gov.vn/uploads/skhcn/logo-skhcn-2025-01.png
Thứ năm - 17/07/2025 09:25
Xem với cỡ chữ
Các nhà khoa học vừa chứng minh tách dụng của một loại thuốc giảm đau đường uống không chứa opioid mới, được gọi là ADRIANA, thuốc đối kháng thụ thể adrenergic α2B chọn lọc đầu tiên trên thế giới - một phân nhóm thụ thể chưa từng được các loại thuốc giảm đau nhắm đến. Trong các thử nghiệm lâm sàng cho đến nay, thuốc này đã mang lại hiệu quả giảm đau mạnh mẽ mà không gây an thần hay nguy cơ gây nghiện.
Một loại thuốc uống mới có thể mang lại hiệu quả giảm đau tương tự như opioid mà không gây ra tác dụng phụ (Ảnh: Depositphotos)
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Kyoto, Nhật Bản đã phát triển một loại thuốc uống nhắm vào thụ thể adrenergic α2B, một thụ thể não ít được nghiên cứu mà các nhà khoa học vừa phát hiện ra thực sự đóng một vai trò quan trọng trong cơn đau cơ học. Điều này khiến nó trở thành loại thuốc giảm đau chọn lọc α2B đầu tiên trên thế giới. Thụ thể này thuộc họ thụ thể adrenergic (gồm α2A, α2B và α2C) nhưng chưa có loại thuốc được cấp phép nào nhắm vào thụ thể a2B để ức chế thụ thể này với độ chính xác cao. Các loại thuốc hiện có như dexmedetomidine nhắm vào các thụ thể a2 rộng và trong trường hợp này gây an thần và không dùng qua đường uống. Chính điều này khiến ứng cử thuốc viên phân tử nhỏ này, còn được gọi là hợp chất c545, trở thành một loại thuốc giảm đau tiềm năng mới. “Nếu được thương mại hóa thành công, ADRIANA sẽ cung cấp một lựa chọn kiểm soát cơn đau mới không phụ thuộc vào opioid, góp phần đáng kể vào việc giảm sử dụng opioid trong các cơ sở lâm sàng”, đồng tác giả Masatoshi Hagiwara từ Đại học Kyoto cho biết. Các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách làm cho a2B hoạt động mạnh hơn sau chấn thương thần kinh, và ở chuột, nó có thể thực hiện quá trình loại bỏ gen cần thiết để ức chế a2B, giúp ngăn chặn đáng kể cơn đau thần kinh ở con vật. Tuy nhiên, thuốc không chỉ áp dụng cho dạng đau này. Các nghiên cứu tiền lâm sàng đã cho thấy nó có triển vọng trong điều trị đau do viêm và đau sau phẫu thuật. ADRIANA (hay còn gọi là chất gây cảm ứng adrenergic giảm đau) là hợp chất đầu tiên được biết đến có khả năng ức chế chọn lọc thụ thể adrenergic α2B. Thuốc có khả năng giảm nhẹ cơn đau ở các mô hình tổn thương thần kinh, viêm và các tình trạng hậu phẫu. Và thuốc có hiểu quả giảm đau mà không gây ra tác dụng an thần, suy giảm vận động hay các vấn đề tim mạch – vốn là một trong những hạn chế của thuốc thụ thể A2 hiện nay. Thuốc mang lại hiệu quả giảm đau mạnh mẽ ở chuột bị thắt dây thần kinh cột sống, viêm bàn chân và vết mổ. Các thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Đại học Kyoto cho thấy thuốc vừa an toàn, vừa dễ dung nạp, và hiệu quả đối với những bệnh nhân bị đau sau phẫu thuật ung thư phổi. Hiện tại, các nhà nghiên cứu dang lên kế hoạch cho một thử nghiệm Giai đoạn II rộng hơn. “Chúng tôi đặt mục tiêu đánh giá hiệu quả giảm đau của ADRIANA trên nhiều dạng cơn đau khác nhau và cuối cùng là đưa phương pháp điều trị này đến với nhiều bệnh nhân bị đau mãn tính hơn”, Hagiwara cho biết thêm. Đây là thuốc giảm đau không chứa opioid đầu tiên của Nhật Bản và có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau hiệu quả như opioid mà không gây ra các tác dụng phụ, khiến nó trở thành một ứng cử viên sáng giá cho cả chăm sóc hậu phẫu và giảm đau mãn tính.
